اصول و ترفندهای فیبوناچی پروجکشن و نحوه رسم آن
فیبوناچی پروجکشن (Fibonacci Projection) یا به اختصار فیبوناچی Pro ابزاری است که نقاط بازگشت بیش از 100 درصد هر موج را نشان می دهد. هر چند از لحاظ علمی فیبوناچی Projection تعریف و کاربردی دارد که در این مقاله به صورت مفصل به آن پرداخته می شود، اما ممکن است در نرم افزارهای مختلف تحلیل تکنیکال، این ابزار نام گذاری های مختلفی را داشته باشد. به عنوان مثال در نرم افزار داینامیک تریدر این ابزار تحت عنوان APPs (مخفف Alternate Price Projection Tool) شناخته می شود، همچنین در نرم افزار متا تریدر نیز، این ابزار به نام فیبوناچی اکسپنشن نامگذاری شده است. بنابراین فارغ از اینکه فیبوناچی پروجکشن در نرم افزارهای مختلف تحلیل تکنیکال چگونه نامگذاری شده است، کاربرد آن اهمیت دارد که در این مقاله به اصول و ترفندهای فیبوناچی پروجکشن و نحوه رسم آن می پردازیم، با ما همراه شوید.
نحوه رسم فیبوناچی پروجکشن
فیبوناچی پروجکشن بر خلاف دیگر ابزارهای فیبوناچی (فیبوناچی بازگشتی و فیبوناچی اکسپنشن) با کمک 3 نقطه (نقطه های B، A و C) رسم می شود، برای رسم فیبوناچی پروجکشن باید به صورت زیر عمل کرد :
1- یک روند صعودی و یا نزولی را پیدا کنید. نقاط حداقل و حداکثر روند را مشخص کنید. باید توجه داشته باشید که تعیین نقاط حداقل و حداکثر کاملا تجربی است و معامله گران بر اساس تجربه و با نگاه به نمودارها، این نقاط را مشخص می کنند.
2- از یک نرم افزار که ابزار فیبوناچی پروجکشن را در اختیارتان قرار می دهد، استفاده کنید. به عنوان مثال در نرم افزار متا تریدر، ابزار فیبوناچی اکسپنشن را انتخاب کنید. برای یک موج صعودی، نقطه حداقل (نقطه A) را به عنوان نقطه اول به نقطه حداکثر (نقطه B) به عنوان نقطه دوم وصل کنید، همچنین برای یک موج نزولی باید نقطه حداکثر (نقطه A) را به عنوان نقطه اول به نقطه حداقل (نقطه B) به عنوان نقطه دوم وصل کنید. نقطه سوم که انتهای تصحیح قیمت پس از یک موج صعودی و یا نزولی می باشد را نقطه C می نامیم، تا از آن نقطه، پروجکشن یا تصویر حرکت A به B را در همان جهت مشخص نماییم. به عنوان مثال تراز 100 درصد برای فیبوناچی پروجکشن به این معنا است که اگر به میزان حرکت A تا B، از نقطه C در همان جهت حرکت کنیم به این تراز می رسیم. در واقع اگر بخواهیم کل حرکت A تا B را از نقطه C قرینه سازی نماییم به تراز 100 درصد فیبوناچی Projection می رسیم.
ترازهای مختلف فیبوناچی پروجکشن عبارتند از : 100 درصد، 161/8 درصد، 261/8 درصد و 361/8 درصد. هر چند این 4 تراز، ترازهای اصلی فیبوناچی پروجکشن می باشند اما ترازهای دیگری مانند 61/8 درصد، 127/2 درصد و … نیز حائز اهمیت می باشند.
به عنوان مثال در شکل 1 نمودار قیمت نماد بساما (بیمه سامان) آورده شده است. موج AB را در نظر بگیرید. با توجه به اینکه این موج صعودی است، نقطه حداقل این موج را به عنوان نقطه A (نقطه اول) و نقطه حداکثر آن را به عنوان نقطه B (نقطه دوم) در نظر می گیریم. پس از موج صعودی AB شاهد یک موج اصلاحی هستیم. نقطه انتهای این موج اصلاحی را به عنوان نقطه C (نقطه سوم) در نظر می گیریم. در ادامه همانطور که ملاحظه می کنید قیمت تا محدوده تراز 100 درصد فیبوناچی پروجکشن رشد کرده و پس از آن وارد اصلاح شده است.
شکل 1- رشد قیمت در نماد بساما تا تراز 100 درصد فیبوناچی پروجکشن
به عنوان یک مثال دیگر، در شکل 2 نمودار قیمت نماد وپاسار (بانک پاسارگاد) آورده شده است. موج AB را در نظر بگیرید. با توجه به اینکه این موج نزولی است، نقطه حداکثر این موج را به عنوان نقطه A (نقطه اول) و نقطه حداقل آن را به عنوان نقطه B (نقطه دوم) در نظر می گیریم. پس از موج نزولی AB شاهد یک موج اصلاحی صعودی هستیم. نقطه انتهای این موج اصلاحی صعودی را به عنوان نقطه C (نقطه سوم) در نظر می گیریم. در ادامه همانطور که ملاحظه می کنید قیمت تا تراز 127/2 درصد فیبوناچی پروجکشن افت کرده است و پس از آن با افزایش تقاضا و رشد قیمت روبرو شده است.
شکل 2- افت قیمت در نماد وپاسار تا تراز 127/2 درصد فیبوناچی پروجکشن
نحوه معامله با استفاده از ابزار فیبوناچی Projection
برای آشنایی با نحوه معامله با ابزار فیبوناچی Projection، نماد ثفارس (توسعه و عمران فارس) را که نمودار قیمت آن در شکل 3 آورده شده است، در نظر بگیرید. همانطور که ملاحظه می کنید رشد قیمت در قالب موج صعودی AB صورت گرفته و پس از آن وارد اصلاح شده است. با رسم فیبوناچی بازگشتی داخلی و بررسی بازار، متوجه علائم بازگشتی در تراز 78/6 درصدی فیبوناچی بازگشتی داخلی می شویم. بنابراین نسبت به خرید سهم در حوالی نقطه C اقدام می کنیم و حد ضرر را 3 درصد زیر این تراز (زیر نقطه C) در نظر می گیریم. در ادامه برای تعیین اهداف، از ابزار فیبوناچی پروجکشن استفاده می کنیم و سه نقطه مورد نیاز برای رسم این نوع فیبوناچی را (نقطه های A، B و C) مطابق با تصویر در نظر می گیریم.
اولین هدف را تراز 61/8 درصدی فیبوناچی پروجکشن (قیمت 158 تومان) در نظر می گیریم. همانطور که ملاحظه می کنید، پس از مدتی درجا زدن، قیمت تا این محدوده رشد کرده است و در این محدوده برای چند روزی درجا می زند. وقتی قیمت 158 تومان رویت شد، باید حد ضرر خودتان را ارتقاء دهید. می توانید خط روند صعودی 1 را رسم کنید و حد ضرر جدید خود را با توجه به این خط روند حمایتی لحاظ کنید. همانطور که ملاحظه می کنید پس از رویت قیمت 158 تومان، مقداری قیمت افت می کند اما حد ضرر جدید که بر اساس خط روند صعودی حمایتی 1 تعریف شده، فعال نشده است. هدف بعدی را تراز 100 درصدی فیبوناچی (قیمت 189 تومان) در نظر می گیریم. قیمت تا محدوده 189 تومان رشد می کند و در این محدوده که نقش مقاومت را دارد چند روزی درجا می زند. مجدد باید حد ضرر خود را ارتقاء دهید. حد ضرر جدیدتان را می توانید مجدد بر اساس خط روند صعودی حمایتی 1 یا بر اساس تراز قبلی فیبوناچی (3 درصد زیر تراز 61.8 درصدی فیبوناچی) تعریف کنید. هدف بعدی تراز 127.2 درصدی فیبوناچی (قیمت 211 تومان) می باشد.
هر چند پس از رویت قیمت 189 تومان برای چند روزی سهم درجا می زند و حتی پس از آن با افت تا محدوده 160 تومان نیز همراه می شود اما حد ضرر جدید شما که بر اساس خط روند صعودی 1 یا تراز قبلی فیبوناچی تعریف شده، فعال نشده است، بنابراین شما هنوز سهم را در سبد سهام خود دارید. از قیمت 160 تومان سهم رشد می کند و به راحتی از تراز 127.2 درصدی عبور می کند. پس از رویت تراز 127.2 درصدی فیبوناچی، مجدد بایستی حد ضرر خود را ارتقاء دهید. حد ضرر جدید خودتان را می توانید بر اساس تراز قبلی فیبوناچی (تراز 100 درصد) تعریف کنید یا اینکه آن را 3 درصد زیر نقطه D که حفره قبلی می باشد، لحاظ کنید.
هدف بعدی تراز 161.8 درصدی فیبوناچی پروجکشن (قیمت 239 تومان) می باشد. با توجه به اینکه این تراز با سقف کانال صعودی ترسیمی همپوشانی دارد، می توانید پس از رویت قیمت 239 تومان از سهم خارج شوید یا اینکه مجدد حد ضرر خود را ارتقاء دهید و برای اهداف بعدی نگهداری کنید. توجه داشته باشید که خط روند صعودی 2 به موازات خط روند صعودی 1 از نقطه B ترسیم شده است تا این دو خط روند، یک کانال صعودی را تشکیل دهند.
شکل 3- نحوه معامله با فیبوناچی پروجکشن (نماد ثفارس)
نکات مهم در رابطه با معامله با ابزارهای فیبوناچی
1- به دنبال همگرایی ترازهای فیبوناچی در تحلیل تکنیکال باشید. سعی کنید ترازهای فیبوناچی بازگشتی، پروجکشن و یا اکسپنشن را برای موج های مختلف (بر اساس چند حداقل و حداکثر مختلف) رسم نمایید. در نتیجه ترازهایی منطبق یا نزدیک به هم خواهید یافت که به آن همگرایی می گویند. مثلا ممکن است یک تراز فیبوناچی انبساطی با یک تراز فیبوناچی بازگشتی همگرا شوند و یک تراز قوی پدید آورند. به طور کلی منظور از همگرایی، تجمع ترازهای انواع مختلف فیبوناچی است. برای مثال ترازهایی از فیبوناچی Ret، فیبوناچی Ext، فیبوناچی Exp و فیبوناچی Pro می توانند همزمان در یک ناحیه جمع گردند، مهم این است که شما بتوانید فیبوناچی های حرکات مختلف بازار را رسم نمایید تا چنین اجتماعاتی را مشاهده نمایید. بررسی تاریخچه بازار، نشان داده است که هر چه در یک ناحیه ترازهای بیشتری از فیبوناچی تجمع یابند، آن ناحیه به عنوان یک سد قدرتمند در مقابل حرکات قیمت پافشاری می کند.
2- الگوهای شمعی تشکیل شده در ترازهای فیبوناچی را به دقت زیر نظر بگیرید. مسلما تشکیل یک الگوی شمعی بازگشتی، نخستین علامت بازگشت روند بازار می باشد که به محض تایید آن می توانید در جهت معکوس وارد بازار شوید.
3- بسیاری از الگوهای قیمت مانند سقف دو قلو، کف دو قلو، سر و شانه سقف و کف، پرچم، مثلث و غیره در ترازهای اصلی فیبوناچی تشکیل می گردند، لذا زیر نظر گرفتن بازار در چنین ترازهایی می تواند برای شما سودهای زیادی را به ارمغان آورد.
درباره محمد حسن دانشور
موفقیت در بازارهای مالی نیازمند مهارت های متعددی است. صرف اطلاع از برخی از مفاهیم تحلیل تکنیکال نه تنها نمی تواند به درآمدزایی شما در بازارهای مالی کمک کند بلکه می تواند موجب اشتباه و از دست رفتن سرمایه شما شود. در "پارس سرمایه" تلاش می کنیم با رویکردی متفاوت به آموزش و مشاوره بازارهای مالی بپردازیم تا شما را به متخصصین این عرصه تبدیل کنیم.
نوشته های بیشتر از محمد حسن دانشور
ممنون عالی بود.
عالی بود
واقعا بابت مطلب عالیتون. از شما سپاسگذارم